سیستم عامل چیست و چه انواعی دارد؟

هر دستگاه کامپیوتری دارای دو بخش سخت‌افزار و نرم‌افزار است. سیستم عامل (Operatin System یا به اختصار OS) مهم‌ترین نرم افزار در هر سیستم کامپیوتری اعم از تلفن‌همراه، کامپیوتر، لپ‌تاپ و.. است که بین نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای کامپیوتر ارتباط برقرار می‌کند و حافظه و فرآیندهای آن‌ها را مدیریت می‌کند. بدون سیستم عامل‌ امکان استفاده از نرم‌افزارها و سیستم‌های کامپیوتر بدون اطلاع از زبان کامپیوتر وجود ندارد. به بیانی دیگر، سیستم عامل، مدیریت تمامی نرم‌افزارها و سخت‌افزارها  و منابع رایانه را را برعهده دارد.

 

تاریخچه سیستم عامل‌ها

اولین سیستم عامل‌ها در اوایل سال 1960 به‌وجود آمدند. تا پیش از این برخی ویژگی‌های اصلی سیستم عامل در دهه 50 توسعه یافته بود اما این ویژگی‌ها، ویژگی‌هایی بسیار ساده بودند و در حد توابع بودند. پس از آن ویژگی‌هایی سخت افزاری اضافه شدند که امکان استفاده از کتابخانه های زمان اجرا، وقفه ها و پردازش موازی را فراهم می‌آورد. هنگامی که رایانه‌های شخصی در دهه 1980 رایج شدند، سیستم های عامل برای آنها شبیه به رایانه های بزرگتر مورد استفاده قرار گرفت. پس از اختراع رایانه‌های قابل برنامه‌ریزی عمومی ، زبان‌های دستگاه (متشکل از رشته های ارقام باینری 0 و 1 روی نوار کاغذ سوراخ دار) معرفی شدند که روند برنامه نویسی را سرعت می‌بخشیدند .

• وظایف و فواید سیستم عامل

1. مدیریت ارتباط سخت‌افزار و نرم‌افزار
2. مدیریت ارتباط بین فرآیندها
3. مدیریت حافظه‌‌های اصلی و جانبی
4. مدیریت فایل‌ها
5. مدیریت زمان‌بندی استفاده از منابع
6. آزادسازی منابع
7. به اشتراک‌گذاری منابع
8. ایجاد امنیت

• انواع سیستم‌عامل از نظر فنی

1. سیستم‌های تک پردازنده (نسل ۴ یا فعلی)
2. سیستم‌های توزیع‌شده
3. سیستم‌های چندکاربره
4. سیستم‌های شبکه‌ای
5. سیستم‌های بی‌درنگ

• چند نمونه از معروف‌ترین سیستم‌های عامل

1. Microsoft windows
2. Apple macOs
3. Ubuntu Linux
4. Google Android
5. IOS
6. Chromium
7. OxygenOs

• سیستم عامل Microsoft Windows:

 مایکروسافت ویندوز، سیستم عاملی است که توسط مایکروسافت توسعه یافته است و از سال 1385 شروع به عرضه کرده است. مایکروسافت همواره در عرضه سیستم عامل اول بوده و بیشتر استفاده کاربران از سیستم عامل‌ را به خود اختصاص داده است. خانواده‌های فعال ویندوز شامل ویندوز ان‌تی، ویندوز امبدد و ویندوزفون است.

چند نمونه از سیستم عامل‌های پرکاربرد ویندوز:

1. ویندوز 95
2. ویندوز 98
3. ویندوز اکس‌پی (XP)
4. ویندوز ویستا
5. ویندوز 7
6. ویندوز 8
7. ویندوز 10
8. ویندوز 11
9. ویندوزفون
10. ویندوز سی‌ای

نمایی از بستر آخرین نسخه منتشر شده ویندوز در سال 2015، ویندوز 10

• سیستم عامل MacOs:

سیستم عاملی است که توسط شرکت اپل توسعه یافته و دارای رابط کاربری است. این سیستم عامل همزمان با ارائه مکینتاش پا به عرصه گذاشت و بعد از ویندوز، دومین سیستم عامل مورد استفاده دسکتاپ در جهان است.

نمونه‌هایی از سیستم عامل مک اواس:

1. OS X 10 beta: Kodiak
2. OS X 10.2: Jaguar
3. OS X 10.3 Panther (Pinot)
4. OS X 10.4 Tiger (Merlot)
5. OS X 10.5 Leopard (Chablis)
6. OS X 10.6 Snow Leopard
7. OS X 10.7 Lion (Barolo)
8. OS X 10.8 Mountain Lion (Zinfandel)
9. OS X 10.9 Mavericks (Cabernet)
10. OS X 10.10: Yosemite (Syrah)
11. OS X 10.11: El Capitan (GalamacOS 10.12: Sierra (Fuji)
12. macOS 10.13: High Sierra (Lobo)
13. macOS 10.14: Mojave (Liberty)
14. macOS 10.15: Catalina

• سیستم عامل Linux:

لینوکس نوعی از سیستم عامل‌هاست که از هسته لینوکس یا لینوکس کرنل استفاده می‌کنند. لینوکس از سخت‌افزارهای مختلفی از جمله تلفن همراه، تبلت، کنسول بازی، ابر رایانه، کامپیوتر و لپ‌تاپ پشتیبانی می‌کند.

لینوکس، از خانواده ی سیستم عامل‌های متن باز است که هر فردی در دنیا می‌تواند آن را اصلاح یا توزیع کند. این سیستم عامل از نرم افزارهای اختصاصی مانند ویندوز متفاوت است. از مزایای لینوکس این است که این سرویس رایگان است و توزیع‌ها یا نسخه‌های مختلفی از آن وجود دارد که می‌توانید انتخاب کنید. کمتر از 2 درصد کارابران سیستم عامل‌ها را کاربران لینوکس تشکیل می‌دهند. البته، بیشتر سرورها لینوکس را اجرا می‌کنند زیرا به سادگی قابل تغییر است.

تفاوت لینوکس با سایر سیستم عامل‌ها، در نرم افزار منبع باز آن است. یعنی تمامی افراد در مدت زمانی کوتاه می‌توانند کار با آن را یاد بگیرند و آن را ویرایش کنند.

لینوکس بسیار گسترده‌تر و همچنین توسعه‌پذیرتر از بقیه سیستم‌عامل‌هاست و از آنجایی که کاربردهای مختلفی دارد، هر شخص، گروه، شرکت یا سازمانی می‌تواند آن را به‌نحوی تغییر داده و به شکلی متفاوت توزیع کند تا بر روی یک یا چند کاربرد خاص تمرکز داشته‌باشد.

از بعضی از توزیع‌ها می‌توان به اوبونتو (که محبوب‌ترین است و معمولا برای ورود به دنیای لینوکس از آن استفاده می‌شود)، فِدورا، آرچ، کالی (یا بَک‌ترَک که برای هک‌کردن به‌کار می‌رود) و ... اشاره کرد.

چند توزیع معروف لینوکس:

1. Redhat: یکی از پرطرفدارترین و معروف‌ترین توزیع های لینوکس ردهت است که بیشتر در تجارت مورد استفاده قرار می‌گیرد و جهت مصرف در سیستم‌های سرویس دهنده است.
2. Ubuntu: این توزیع، توزیعی رایگان و عضو تیم توسعه Debian و در آن فايرفاكس و Open Office به کاربر ارایه گردیده است.
3. OpenSUSE
4. Arch Linux
5. Slackware: اين توزيع لينوكس بيشتر براي حرفه اي هاست چون تمام مراحل پيكربندي كاملا دستي واز طريق خط دستوري انجام میشود.
6. Mandriya: یک توزیع گرفته شده از Redhat  که در فرانسه و برزیل محبوب می باشد، امروزه با همان نام و به ‌وسیله یک شرکت فرانسوی اداره می‌شود.
7. CentOs: یک توزیع که از همان سورسی که redhat استفاده می‌کند، مشتق شده است، توسط یک گروه داوطلبی که به آن اختصاص داده شدند، نگهداری می‌شود همراه با سازگاری 100% با ورژن Redhat و یک ورژن به روز رسیده شده که همیشه به‌طور 100% سازگار و همراه نیست.
8. Debian: یک توزیع غیر تجاری که توسط جامعه‌ای از توسعه دهنده‌های داوطلب نگهداری می‌شود که تعهد قوی ای به قوانین نرم ‌افزارهای آزاد دارند.
9. Fedora: یک توزیع بر پایهٔ جامعه است که توسط Red hat سرپرستی می‌شود. اين توزيع كه مي توان گفت از Redhat گرفته شده براي كاربران معمولي لينوكس داراي پيچيدگي هاي بيشتري است، اما نقطه قوت آن را مي توان در نوآوري در طراحي و پشتیبانی گستره وسيعي از نرم افزارهاي مبتني بر لينوكس در Fedora دانست.
10. Gentoo: روش نصب در اين توزيع اگرچه در آغاز به شکل كامپايل كردن بود اما بعدا امكان افزودن پکیچ RPM به آن افزوده شد.
11. Knooppix: اولین توزیع سی دی زنده، که کاملا از یک رسانهٔ قابل حمل اجرا می‌شود.
    
    
    

 

• سیستم عامل Google Android:

اندروید یک سیستم عامل موبایل است که توسط گوگل توسعه یافته است. اندروید برپایه نسخه اصلاح شده‌ای از لینوکس گسترش یافته، که ابتدا برای تبلت‌‌ها و موبایل‌ها قابل استفاده بود اما امروزه گوگل آن را برای تلویزیون‌های هوشمند، ساعت‌‌ها و خودروها نیز توسعه داده است. اندروید پرکاربرترین سیستم عامل موبایل و تبلت‌ها به‌حساب می‌آید و از سال 2017 بیش از 2 میلیارد کاربر فعال ماهانه داشته است.

 

 

در نهایت، این معرفی‌ای کلی از سیستم عامل‌های مورد استفاده در جهان بوده است و تهران فیکس همواره برای نصب و تعمیر تمامی این سیستم‌ها کوشیده است و امکانات بسیاری را در این زمینه ارائه میدهد.